Hiểu sơ qua về van cổng – Hướng dẫn chọn van cổng phù hợp
Trong các hệ thống đường ống công nghiệp, van cổng (Gate Valve) luôn là một thiết bị quan trọng. Bài viết này sẽ tập trung vào hướng dẫn chọn van cổng đúng cách, giúp bạn hiểu rõ nguyên lý hoạt động và ứng dụng để lựa chọn loại phù hợp.
Về chức năng, van cổng được sử dụng để đóng – mở hoàn toàn dòng chảy. Khi van mở, đĩa van (cổng) được nâng lên, cho phép lưu chất đi qua mà hầu như không bị cản trở. Ngược lại, khi van đóng, cổng hạ xuống và chặn kín dòng chảy.
Điểm đặc biệt là van cổng không dùng để điều tiết lưu lượng mà chỉ hoạt động ở hai trạng thái: mở hoàn toàn hoặc đóng hoàn toàn. Nhờ đó, hệ thống giảm thiểu tổn thất áp suất, tăng tuổi thọ và tiết kiệm năng lượng.

Tại sao van cổng được sử dụng rộng rãi trong ngành công nghiệp?
Có nhiều lý do khiến van cổng trở thành lựa chọn hàng đầu trong nhiều hệ thống:
Đa dạng vật liệu: có cả gang, inox, thép, đồng… phù hợp với nhiều môi trường khác nhau.
Chi phí hợp lý: đặc biệt với van cổng gang, giá thành rẻ nhưng vẫn đáp ứng tốt cho hệ thống nước, PCCC.
Tuổi thọ cao: với van inox, khả năng chống ăn mòn, chịu nhiệt tốt, dùng lâu dài trong các môi trường khắc nghiệt.
Ứng dụng rộng rãi: từ cấp thoát nước, xử lý nước thải, hơi nóng, dầu khí cho tới thực phẩm, hóa chất.
Nhờ những ưu điểm này, van cổng luôn có mặt trong hầu hết các nhà máy, khu công nghiệp và công trình hạ tầng.
Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của van cổng
Cấu tạo chi tiết của van cổng
Một chiếc van cổng tiêu chuẩn thường bao gồm các bộ phận chính sau:

Thân van: phần vỏ ngoài, thường được làm từ gang, inox hoặc thép, chịu áp lực chính của hệ thống.
Đĩa van (cửa van): bộ phận di chuyển lên xuống để đóng/mở dòng chảy.
Ty van (Stem): trục kết nối giữa tay quay và đĩa van, có thể là loại ty nổi hoặc ty chìm.
Gioăng làm kín: ngăn không cho lưu chất rò rỉ ra ngoài khi vận hành.
Tay quay hoặc bộ truyền động: giúp người vận hành dễ dàng mở/đóng van, có thể bằng tay hoặc lắp thêm bộ điều khiển điện, khí nén.
Nguyên lý đóng mở dòng chảy
Nguyên lý vận hành của van cổng khá đơn giản:
Khi xoay tay quay theo chiều mở, ty van nâng đĩa van lên, dòng lưu chất đi qua gần như thẳng, không bị cản trở.
Khi xoay tay quay theo chiều đóng, ty hạ đĩa van xuống, ép chặt vào ghế van, ngăn chặn hoàn toàn dòng chảy.
Chính vì vậy, van cổng thường được sử dụng ở những vị trí cần lưu lượng lớn và ít phải thao tác đóng/mở liên tục.
Các loại van cổng phổ biến hiện nay
Van cổng inox (Inox 304, Inox 316)

Ưu điểm: chống ăn mòn, chịu nhiệt cao, dùng tốt trong môi trường hóa chất, nước biển, hơi nóng.
Ứng dụng: nhà máy thực phẩm, dược phẩm, hóa chất, hệ thống hơi nước
Van Cổng Mặt Bích Inox 304 JIS10K | Đủ size – Sẵn kho
Van cổng gang (Gang xám, Gang cầu)

Ưu điểm: giá rẻ, dễ sản xuất, trọng lượng nặng nhưng độ bền tốt trong môi trường áp suất vừa.
Ứng dụng: hệ thống nước sạch, PCCC, thoát nước thải.
Van cổng ty chìm tay quay PN10/16 | Hiệu Y.D.K
Van cổng ty nổi và van cổng ty chìm

Ty nổi: khi đóng/mở, ty van nâng lên hoặc hạ xuống, dễ quan sát trạng thái van, phù hợp lắp ngoài trời.
Ty chìm: ty van không nhô ra ngoài, tiết kiệm không gian, thường lắp trong hầm hoặc không gian hẹp.
Van cổng mặt bích và van cổng ren
Mặt bích: lắp ghép bằng bulong, chắc chắn, chịu áp lực cao, thường dùng cho DN50 trở lên.
Ren: nhỏ gọn, dễ lắp đặt, thường cho hệ thống nhỏ DN15 – DN50.
Van Cửa Ren Inox304 Tay Vặn | Hàng sẵn kho – Giá tốt
Ưu điểm và nhược điểm của từng loại van cổng
Ưu nhược điểm van cổng inox
Ưu điểm: độ bền cao, chống rỉ sét, chịu áp suất & nhiệt độ lớn.
Nhược điểm: giá thành cao hơn so với gang.
Ưu nhược điểm van cổng gang
Ưu điểm: giá rẻ, dễ tìm, phổ biến trên thị trường.
Nhược điểm: dễ gãy vỡ khi chịu lực va đập, kém bền trong môi trường hóa chất hoặc nước mặn.
Hướng dẫn chọn van cổng qua ứng dụng thực tế
Hệ thống cấp thoát nước và xử lý nước thải

Van cổng gang là lựa chọn phổ biến nhất trong các dự án hạ tầng đô thị và dân dụng. Nhờ giá thành hợp lý, độ bền cao, chúng thường được lắp tại:
Đường ống cấp nước sạch cho khu dân cư, tòa nhà, nhà máy sản xuất.
Trạm bơm và nhà máy xử lý nước thải sinh hoạt, nước thải công nghiệp.
Hệ thống phòng cháy chữa cháy (PCCC), nơi yêu cầu van có kích thước lớn, đóng mở nhanh và ít bảo dưỡng.
Đặc biệt, van cổng gang mặt bích được dùng nhiều cho các tuyến ống đường kính lớn (DN100 trở lên) nhờ khả năng chịu áp lực nước tốt, vận hành ổn định trong môi trường ẩm ướt và có độ ăn mòn thấp.
Ứng dụng trong hệ thống hơi, dầu khí

Với môi trường nhiệt độ và áp suất cao, gang không còn phù hợp, lúc này van cổng inox 304 hoặc 316 được ưu tiên sử dụng.
Một số ứng dụng tiêu biểu:
Đường ống dẫn hơi nóng trong nhà máy nhiệt điện, lò hơi công nghiệp.
Hệ thống dẫn dầu nóng, khí đốt, xăng dầu và hóa chất dễ bay hơi.
Đường ống dẫn khí nén, khí áp lực cao trong ngành dầu khí và khai thác mỏ.
Van cổng inox 316 đặc biệt được lựa chọn trong môi trường khắc nghiệt như ngoài khơi (offshore), nhờ khả năng chống ăn mòn muối biển và oxy hóa vượt trội.
Ngành công nghiệp thực phẩm, dược phẩm và hóa chất

Trong ngành thực phẩm – dược phẩm, yêu cầu quan trọng nhất là vật liệu không gây ô nhiễm, an toàn cho chất lỏng và dễ vệ sinh.
Van cổng inox đáp ứng hoàn hảo nhờ:
Bề mặt sáng bóng, chống bám bẩn, dễ CIP/SIP (vệ sinh tại chỗ bằng dung dịch rửa chuyên dụng).
Không bị oxy hóa hay gỉ sét khi tiếp xúc với nước, sữa, bia, rượu, nước trái cây hoặc dược phẩm.
Trong ngành hóa chất, van cổng inox 316 thường được lắp đặt cho:
Đường ống chứa axit nhẹ, kiềm, dung môi hữu cơ.
Hệ thống sản xuất sơn, hóa chất tinh khiết hoặc các dây chuyền cần độ an toàn cao.
Ngoài ra, van cổng inox còn được dùng trong ngành công nghiệp đóng tàu, lọc hóa dầu, chế biến thủy sản – những lĩnh vực mà gang không thể đáp ứng do môi trường ăn mòn mạnh.
Như vậy, mỗi dòng sản phẩm van cổng sẽ có ứng dụng riêng biệt:
Lựa chọn van công dựa trên môi trường sử dụng
Van cổng gang → hệ thống cấp thoát nước, xử lý nước thải, PCCC.
Van cổng inox 304 → hơi nóng, khí nén, dầu nóng, môi trường công nghiệp thông thường.
Van cổng inox 316 → môi trường khắc nghiệt, hóa chất ăn mòn, thực phẩm – dược phẩm.
Kết luận & hướng dẫn tiếp theo
Van cổng là thiết bị không thể thiếu trong hệ thống đường ống công nghiệp. Với đa dạng vật liệu và kiểu kết nối, chúng đáp ứng nhiều nhu cầu khác nhau từ cấp nước, PCCC cho tới hóa chất, thực phẩm.
Lời khuyên: So sánh van cầu thép và van cổng – Biết để lựa chọn đúng
Hãy đến với Van Công Nghiệp Phát Đạt để được tư vấn và cung cấp các giải pháp tối ưu nhất cho nhu cầu sử dụng của bạn Chúng tôi cam kết mang đến cho bạn sản phẩm chính hãng, dịch vụ tận tâm và mức giá tốt nhất trên thị trường.
Hotline : 0326 888 865 – 0389 66 22 55 – 0922 33 13 88